Rotterdam, Gouda; G. Braun & F. Hogenberg – Roterodamum en Gouda Hollandiae Opp. (..) – 1581-1617

Description

Met stadswapens en wapen van het graafschap Holland in decoratieve cartouches.

With city coats of arms and the coat of arms of the County of Holland in decorative cartouches.

Details

• Type: carthografische prent
• Title: Roterodamum  Hollandiae Opp. / Gouda Hollandiae Opp. (..).
• Publication: 1581-1617
• Technique: copper engraving oldcolored, kopergravure oudtijds gekleurd
• Carthographer / Illustrator: Joris Hoefnagel e.a.
• Publicer: Gottfried von Kempen e.a.
• Engraver: Frans Hogenberg
• Publiced in: Civitates Orbis Terrarum door Frans Hogenberg en George Braun in Köln
• Size print:  2 x 19.0 x 48.5 cm (2 x 7.4 x 18.9 inches)
• Size paper: 41.0 x 51.5 cm (16.1 x 20.3 inches)
• Verso: Latijnse tekst
• ID: 5340 O
• Source: Koeman II B&H 3 [31] / Taschen p. 238 / Fauser #12096

Condition: B

Goed, gegeven de leeftijd. Middenvouw als uitgegeven, aan verso verstevigd met Japans papier. Fris blad met heldere inkleuring. Papier op paar plekken dun, oxidatiescheurtje in Rotterdam.

Good, given age. Center fold as published, reinforced on the reverse with Japanese paper. Nice clean print with bright coloring. General age-related toning and/or occasional minor defects from handling. Paper thin in a few places, oxidationcrack in Rotterdam. 

Backgrounds

Rotterdam

Rotterdam ligt aan de monding van de Rotte, waaraan het ook zijn naam ontleent, evenals aan de Maas.  Het is niet alleen een vrij oude stad, maar ook een stad die bekend staat om zijn wolindustrie en lakenweverij. Van alle prachtige gebouwen is de kerk van St. Laurens de belangrijkste. Boven alles geldt Rotterdam als de thuisbasis van de beroemde Desiderius Erasmus van Rotterdam, die diep begaafd en onderscheiden was in alle kunsten en wetenschappen. De regelmatige skyline van de toen nog relatief kleine badplaats, gesticht in 1230. wordt onderbroken door de onevenredig grote  Sint-Laurenskerk (begonnen tweede helft 15e eeuw).  De stad, die op een smal schiereiland ligt dat uitsteekt in de zee, gebruikte zijn gunstige geografische ligging als een haven en een centrum van visserij. In 1549 richtte het een houten monument  op het grote marktplein voor zijn beroemdste zoon, Erasmus en bracht daarmee hulde aan de briljante, Europees ingestelde humanist en theoloog, die correspondeerde met alle grote geleerden van zijn tijd en die door zijn Griekse en Latijnse edities van de Bijbel ook een vertegenwoordiger van de Reformatie werd. Na het begin van de Nederlandse Opstand tegen de Spaanse keizerlijke overheersing in 1568, groeide het belang van Rotterdam, aangezien het een van de weinige havensteden was met directe toegang tot de zee. Pas in de 19e eeuw, na de aanleg van het scheepskanaal Nieuwe Waterweg zou Rotterdam uitgroeien tot de grootste haven van Europa.

Gouda

Nederlandse stad aan de (Hollandse) IJssel en de Gouwe, waar de stad naar is vernoemd. De stad haalt dag water uit de stroom van de zee, het water is zuiver en fris. Het bier heeft een kwaliteit die nergens anders in heel Nederland te vinden is (..) De nobele boekdrukkunst, die vroeger weinig in Holland werd beoefend (want de boeken die in die tijd nodig waren, werden ijverig door monniken getranscribeerd), werd voor het eerst beoefend in het bedelmonnikenklooster in Gouda. Uitzicht over de IJssel  van Gouda, dat in 1272 stadsrechten ontving. Hoewel de beroemde Goudse kaas al in de 12e eeuw in archieven wordt genoemd, beperkt Braun zich tot een lof voor het uitstekende bier van de stad.  Door de sluisdeuren in de rivier krijgt de kijker een kijkje in het interieur van de stad, met zijn prachtige gotische stadhuis (ca. 1450) en de Grote Kerk of Sint-Janskerk, beroemd om zijn glas-in-loodramen uit de 16e eeuw door lokale Goudse glasmakers.  De enorme vestingwerken van de stad en het kasteelcomplex (rechts) werden in de 19e eeuw afgebroken om het stadscentrum te laten groeien.

Frans Hogenberg & George Braun

Frans Hogenberg (1535-1590) was een belangrijke Vlaamse etser, carthograaf en uitgever. Hij sympathiseerde met de hervorming en vluchtte van Antwerpen naar Duitsland. In Keulen richtte hij samen met Georg Braun een cartografische drukkerij-uitgeverij op. Georg Braun (1541 – 1622) was redacteur en kanunnik van de Dom van Keulen.

Frans Hogenberg (1535 – 1590) was a Flemish and German painter, engraver, and mapmaker. He was born in Mechelen as the son of Nicolaas Hogenberg. By the end of the 1560’s Frans Hogenberg was employed upon Abraham Ortelius’s Theatrum Orbis Terrarum, published in 1570; he is named as engraver of numerous maps. In 1568 he was bannend from Antwerp by the Duke of Alva and travelled to London, where he stayed a few years before emigrating to Cologne. There he immediately embarked on his two most important works, the Civitates published from 1572 and the Geschichtsblätter, which appeared in several series from 1569 until about 1587.

Georg Braun (1541 – 1622) was born in Cologne in 1541. After his studies in Cologne he entered the Jesuit Order as a novice. In 1561 he obtained his bachelor’s degree and in 1562 his Magister Artium. Although he left the Jesuit Order, he studied theology, gaining a licentiate in theology.

Civitates Orbis Terrarum

Braun en Hogenberg stelden in 1572 het stadsgezichtenboek Civitates Orbis Terrarum samen. Dit boek sloeg aan in Duitsland en raakte later overal bekend. Het zesde en laatste deel verscheen in 1617.  Het is de grootste verzameling plattegronden en illustraties die ooit is verschenen. Het boek is ontstaan tussen 1572 en 1617 en bevat 363 kaarten en stadsgezichten van alle belangrijke steden in Europa en steden in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Ruim honderd kunstenaars en cartografen hebben meegewerkt aan deze atlas, die niet alleen plattegronden van steden laat zien maar ook afbeeldingen van mensen in hun landelijke kleding, schepen en topografische afbeeldingen van stad en land. De atlas was bedoeld als gids voor de in 1570 verschenen wereldatlas Theatrum Orbis Terrarum van Abraham Ortelius die inderdaad een aantal bladen voor zijn wereldatlas gebruikt heeft.

The Civitates Orbis Terrarum, or the “Braun & Hogenberg”, is a six-volume town atlas and the greatest book of town views and plans ever published: 363 engravings, sometimes beautifully coloured. It was one of the best-selling works in the last quarter of the 16th century. Georg Braun wrote the text accompanying the plans and views on the verso. A large number of the plates were engraved after the original drawings of Joris Hoefnagel (1542-1600), who was a professional artist. The first volume was published in Latin in 1572, the sixth volume in 1617. Frans Hogenberg created the tables for volumes I through IV, and Simon van den Neuwel created those for volumes V and VI. Other contributors were cartographer Daniel Freese, and Heinrich Rantzau. Works by Jacob van Deventer, Cornelis Antonisz., Sebastian Münster, and Johannes Stumpf were also used. Translations appeared in German and French.

Following the original publication of Volume 1 of the Civitates in 1572, the next volumes appeared in 1575, 1581, 1588, 1596 and 1617. The German translation of the first volume appeared from 1574 on and the French edition from 1575 on.

Several printers were involved: Theodor Graminaeus, Heinrich von Aich, Gottfried von Kempen, Johannis Sinniger, Bertram Buchholtz and Peter von Brachel, who all worked in Cologne.